Social work
In de jaren zeventig, tachtig van vorige eeuw werden sociale werkers maatschappijkritisch opgeleid. Ze konden politiek denken en hadden standpunten. Vandaag de dag gaan veel sociaal werkers gebukt onder caseload en een organisatie die hen niet ondersteunt in eigenzinnig en systeemgericht professionalisme. Ze zijn eerder brandjesblussers, oplossers, dan partners in maatschappijontwikkeling geworden. De sociale werker voelt zich de underdog en heeft het contact verloren met zijn eigen situering.
Vrijwel iedere sociaal werker die aan de opleiding begint hoor je het zeggen ‘ik wil sociaal werker worden omdat ik anderen wil helpen’. Gedurende de opleiding houden studenten deze gedachten nog wel vast maar eenmaal aan het werk blijkt hun werkveld uitermate complex me bewoners die worstelen met de meest uiteenlopende vragen, lastige kwesties en dat in een ingewikkelde systeemwereld.
De toekomst van het sociaal werk vraagt volgens Marcel van Eck, sociaal werker van het jaar 2020-2021, de doorontwikkeling van de professionele identiteit van de sociaal werker. Sociaal werkers kunnen leren om met deze complexiteit om te gaan. Gelaagdheid is de kern: je persoonlijke betrokkenheid als sociaal werker bij je werk via je talenten en idealen; je systeemgericht en holistische aanpak van gezinnen en buurten; de systeemwereld bewerken en je stem laten kennen; maatschappelijke topics via de eigen organisatie agenderen; en ten slotte samen met collega's reflecteren over de maatschappelijke positie van het sociaal werk.
Marcel maakt dit professioneel profiel concreet met een handige acroniem: VOMELP. Het vat zes patronen samen waar je op kunt letten.
Patroon 1. Voorbij de vakjes: sociaal werkers zijn generalisten die leren uitzoomen, patronen zien, praktijkgericht onderzoek doen, persoonlijke verantwoordelijkheid nemen, verwondering houden, niet-weten.
Het lijkt altijd onmogelijk, tot het klaar is.
- Mandela
Patroon 2. Persoonlijke Ontwikkeling: sociaal werk daagt je uit om jezelf verder te ontwikkelen (mindset training, zelfreflectie, zelfzorg).
Patroon 3. Meerstemmige identiteit: sociaal werkers zijn in regie bij cliënten en bij positionering in de samenwerking. Ze nemen meerdere rollen op zich. Ze zijn én helper, én coach, én oplosser, én systeembouwer én leraar (dialogische zelf, Hubert Hermans).
Patroon 4: Emergente contexten: sociaal werkers creëren gunstige contexten waarin ontwikkeling kan ontstaan (cocreatie, dialoogvoering, art of hosting).
Patroon 5. Verbinding tussen Lagen van ontwikkeling: met en tussen individu, groep, buurt, samenleving en maatschappelijke thema’s, deze worden met elkaar verweven (taxeren, het juiste midden, zingevend bezig zijn).
Patroon 6: de Plek der moeite: je wordt uitgedaagd om voor je idealen te gaan en staande te blijven.
Dit profiel helpt je als sociaal werker om naast het probleemoplossend en interventionistisch helpen, een ontwikkelingsgerichte mindset als brede basis te nemen van je maatschappelijke missie. De ontwikkelingsgerichte manier van werken geeft kapstokken en oefeningen om dit profiel eigen te maken.
Coachings- en trainingssessies worden aan teams van sociaal werkers aangeboden om als individu of team zich te spiegelen aan dit profiel.
Neem rechtstreeks contact met sociaal werker van het jaar, trainer-coach en HU docent, Marcel van Eck:
marcel.vaneck@hu.nl