W.3. Je professionele identiteit meerstemmig invullen

De essentie van deze wicked skill ligt in het besef dat je op verschillende momenten en situaties, verschillende rollen inneemt. Ben je bewust dat je op een bepaald moment wisselt van rol? Dat is allicht makkelijk als je verandert van context, gaan werken bijvoorbeeld, of naar een familiefeest gaan. Dat principes beginnen toepassen binnen één context, dat is de crux. Daarvoor is het nodig dat je bewuster bent dat een bepaalde rol bestaat uit een set vaardigheden, waarden en overtuigingen. Hoe beter je de verscheidenheid kunt articuleren, hoe sterker je als professional uit de hoek kunt komen. Je beroepsrol invullen met slechts één rol en één set gedragingen, dat is niet meer van deze tijd.

Vaak worden rollen serieel verworven via verschillende opleidingen of banen die je gedaan hebt. Je kunt ook de oefening doen om met het model van de logische niveaus rollen in concretiseren in onderliggende niveaus, vervolgens deze te verankeren in lichaamshouding, stemgebruik, gedragsrepertorium, enz.

Fundamenteler denkwerk is te doen door na te gaan over er niet een persoonlijk archetype is dat doorsijpelt in je vele rollen. Je doet misschien in de meeste rollen steeds hetzelfde. Surf eens op archetypen van Jung of van de Tarot kaarten. Misschien ben je steeds de koning aan het spelen, de minnaar, de nar, de magier...Eenmaal dat gevonden, heb je in je kern een beeld dat stabiliteit geeft doorheen alle rollen en bezigheden. Misschien heeft dat ook wel een antwoord op de fundamentele vraag: 'wanneer ben je authentiek bezig?' - alhoewel het idee van rollen hier nooit moet begrepen worden als acteren. Het gaat over rol-identiteiten. Daarom noemt Hubert Hermans het liever Ik-posities. Ik heb zijn theorie gebruikt om met doctoraat te schrijven over de identiteitsconstructie van docenten in veranderende omgevingen. Wat bleek bijvoorbeeld: senior docenten spelen het klaar om hun baan interessant te houden. Ze doen aan jobcrafting door hun baan als speelruimte te gebruiken voor hun diepste persoonlijke dada's.

Ik raad aan een paar filmpjes van socioloog Erving Goffman te bekijken. Zo krijg je voeling hoe in onze sociale interacties je rol-positionering voortdurend actief is. We zijn immers zodanig gesocialiseerd dat je niet eens beseft dat je rollen acteert tegenover elkaar.