Meestal houd ik me ver weg van genderthema’s. Er gaat naar mijn aanvoelen te veel aandacht naar toe. Maar de directe aanleiding voor het schrijven van deze blog is een droom waar ik midden in de nacht van 30 december 2022 mee wakker werd.
Droom
Ik ga binnen in een warenhuis op zoek naar een specifieke shampoo. Aan de ingang, onderaan de trap, doe ik mijn schoenen uit. Uit respect voor de vloer en de trap. Ik vind de shampoo niet en als ik terug naar buiten wil, zijn mijn schoenen weg. Ik loop dan terug in de winkel, naar boven en daar zit een groep vrouwen in een kring. Ik sluit erbij aan en maak er deel van. De facilitator van de groep vraagt me plots: ‘en Rudy, kun jij vertellen waar jij jouw succes vandaan haalt?’ Ik ben verrast dat ik in de aandacht kom te staan en wil me er van afmaken met een grapje. Ik zeg: ‘dat komt omdat ik mijn schoenen uitdoe en anderen niet’. Iedereen lachen maar de facilitator liet niet los. ‘Oké dat is grappig, maar wat is je antwoord op mijn vraag? Dan zeg ik gemeend: ‘het is dankzij vrouwen’. Op het moment dat ik me in de droom mijn eigen antwoord realiseer schiet ik in een vortex van mijn biografie en komen beelden naar boven van de vrouwen in mijn leven.
Patroon
Diana Evers, met wie ik in 2004 het Mediation Instituut Vlaanderen heb opgezet, heeft me van een patroon bewust gemaakt. Ze zei: ‘je bent precies diep bewogen om vrouwen te helpen zich in de wereld te zetten.’ Dat raakte me want dat klopt. De enige vrouwen die bij mij passen zijn vrouwen die sterk genoeg zijn om mij achter zich te hebben staan om hun ding waar te maken.
Change as usual creates business as usual.
-
Ik heb het grote genoegen gehad om een aantal sterke getalenteerde en ondernemende vrouwen ontmoet te hebben die, onder andere gebruikmakend van mijn steun, zich manifesteerden. Tegelijk hebben die vrouwen mij ook altijd gesteund. Dankzij hen heb ik kunnen blijven kiezen voor mijn Plek der Moeite. Dat is steeds een eenzame plek omdat ik vooruitloop en een wereldmodel zichtbaar maak dat pas binnen tien jaar herkend en vanzelfsprekend zal zijn. De wederzijdse steun had de vorm van structureren en organiseren, soms gewoon hulp, soms coachende vraagstelling, maar steeds liefde. Het werkzame principes is de liefde tussen man en vrouw en in de sfeer van woke moet ik allicht zeggen, de liefde tussen mensen. Want het gaat over mensen die voldoende yin of yang hebben toegelaten in hun eigen persoon, wat hen in staat stelt zich te verbinden met de andere helft.
Je vindt veel van dergelijke verhalen ook terug in de schitterende studie van Oshua Wolf Schenk De kracht van het tweetal met als heldere ondertitel: waarom creatief zijn het best lukt als je samen bent. Achtentwintig verhalen waar ik vier patronen uitgehaald heb hoe zo’n koppels interageren. Ik herken me ook in het verhaal van Maggy Antony Jung's circle of women: The valkyries. Daaruit blijkt dat de affiniteit voor vrouwen van Carl Jung wederzijds was: hij heeft er heel wat in hun maatschappelijke en professionele kracht gebracht, anderzijds zijn het de vrouwen geweest die hem op het spoor brachten van alles wat met het collectief onbewuste, alchemie en spiritualiteit te maken had. De uitwisseling, dat is in mijn leven ook werkzaam.
Een paar van die vrouwen zijn mijn partner geweest en dat was een heel avontuur. De existentiële samenwerking werd doorkruist door hetero aantrekking en loslaten. Dat deel van mezelf is tot rust gekomen. Gelukkig met mijn partner, Ann Sterckx, eveneens een vrouwelijk wezen dat ik mateloos bewonder in hoe ze ecopsychologie in de wereld zet. We zijn duidelijk ook zo’n tweetal.
Pioniers
In het najaar van 2022 is er iets onverwachts gebeurd. Ik was al langer aan het bezinnen om er eens een blog over te schrijven en de droom geeft nu de doorslag. Het kan toch geen toeval zijn dat zo goed als al mijn in-company opdrachtgevers vrouwen zijn. Ze zijn leidinggevenden in organisaties, directies, die, als ik het even simpel mag samenvatten, een dosis mannelijkheid in zich hebben om in die functie het goed te doen, maar het vooral goed doen omdat ze het vrouwelijke inzetten. Die dubbelheid merk ik ook in onze samenwerking. Om te beginnen, en misschien wel de essentie, de samenwerking is steeds gebaseerd op verbinding, dialoog, samen zoeken, luisteren en gericht zijn naar een gemeenschappelijk hoger vraagstuk. Hier komt geen narcisme aan te pas, geen professioneel rollenspel van aanbieder en inkoper, en ook geen uitgevogelde contractering. Het goede contact, elkaar begrijpen en elkaar aanvullen, dat is de basis. Sterke vrouwen, maar niet zoals mannen sterk zijn. Wel zoals Brené Brown bedoelt. Daar sluit ik bij aan. We hebben een goed ontwikkeld ego, we zijn gezonde krachtige persoonlijkheden die weten wat we wel en niet willen. We durven gevoel volgen, een avontuur aangaan en ons opstellen als twijfelende zoekende onaf mens. Keeping it awkward, brave and kind.
Ik ken dus een hele reeks vrouwen waarvan ik zeg: die zijn goed bezig. Want ze bekleden in organisaties plekken waar ze een nieuwe logica binnenbrengen: dat als je inzet op het menselijke, je betere bedrijfsresultaten haalt, minder verzuim hebt, meer tevreden medewerkers hebt. Dat feit is ook al wetenschappelijk bewezen (onderzoek van Fred Kiel): betere bedrijfsresultaten als je als leidinggevende zelf doorontwikkeld bent in je menselijkheid. Die leidinggevenden doen echter meer dan het vrouwelijke toevoegen. Voor diegenen die ik ken, ze zijn behoorlijk activistisch. Naast het vrouwelijke voegen ze waarden toe, lange termijnvisie en hogere doelen. Ze durven fundamenteler voelen wat juist is om te doen. Ze zoeken wegen om de eigen organisatie te verbouwen. Het is gelaagd denken, steeds een én én verhaal. Want het gaat hen niet enkel om bedrijfsresultaten. Het zijn activisten die management en organisatie van binnenuit aan het vernieuwen zijn en zo een transitiedomein vormgeven waar transitieprofessor Jan Rotmans te weinig over spreekt: de transitie in hoe we organiseren, hoe we aan management doen, wat een organisatie behoort te zijn in een samenleving.
Ik zeg dan tegen Noortje, één van mijn partner opdrachtgevers: ‘kijk, niet te geloven, weer een vrouw’. We vroegen ons eens af: waarom vinden we niet meer mannen in activistische voortrekkersposities? Met voorzichtigheid kwamen we op het idee: misschien zijn ze in hun zelfbeeld niet vrij genoeg van de druk om het goed te doen. Ik denk ook, vanuit een zienswijze van systemisch denker Bert Hellinger: misschien zijn ze nog kind die de ouders in de hiërarchie willen tevredenstellen. Ontwikkelpedagoog Robert Kegan zou zeggen: tijd om het gesocialiseerd ‘het goed willen doen’ los te laten en door te ontwikkelen naar een self-transforming mindset. Dan leer je het paradoxaal samengaan omarmen van én het goed doen én het goede doen. En Richard Barrett zou dan aanvullen: kies voor dienstbaarheid aan hogere doelen, ‘service to humanity and planet’. Want wat je te doen hebt in deze wereld, overstijgt het kleinmenselijk verhaal. Wat is je hogere ambitie? Hoe kun je dienstbaar zijn aan hogere doelen? Zijn het toch de vrouwen, en het vrouwelijke, waar we onze hoop op kunnen vestigen in 2023?
Corporate Activist
Wat we concreet samendoen, is te gek voor woorden. In het voorbije najaar 2022 heeft zich iets geconcretiseerd waar ik al jaren mee bezig ben: activisme binnen organisaties, corporate activisme. We zetten samen rimpelende change-agentgroepen op. Dat zijn het soort groepen die vanzelf ontstaan in maatschappelijke bewegingen als mensen verontwaardigd zijn. Ze zijn de changers, firestarters, start-ups, pioniers, rebellen die niet alleen aanklagen maar een nieuwe wereld bouwen. Activistische groepen ontstaan zelden bottom-up binnen organisaties ondanks de vele frustraties. Maar nu lanceren we ze dus top-down, expliciet of onder de radar. En die termen top-down en bottom-up, dat is oud denken. We zijn allemaal mensen onder elkaar. Vanop gelijk welke plek komt het er op aan persoonlijk leiderschap te nemen. Een gangmaker groep is een divers samengestelde groep medewerkers die op activistische wijze binnen de organisatie een verschil maakt. Ze gaan voor een hoger doel en maken een verschil in gedrag. Hoe werkt dat, corporate activisme? Emoties en deugden, zoals verontwaardiging, durf, lef, eigenaarschap en verantwoordelijkheid nemen, zijn de basis. Dat leg je in het midden van een groep mensen die zich aanmelden om mee te doen (en dat zijn er telkens genoeg). Daar bovenop: verbinding, relatie, dialoog, groepsvorming. En daarbovenop: lachen, relativeren, experimenteren, onderzoeken. En met dat in je bagage: actie ! Niet een besluit op een vergadering of een plan dat men uitrolt maar aan de slag met de collega's van de groep, patronen doorbreken en met een beetje training in wicked skills, bekwamer worden om het geheel mee vorm te geven.
Ik kijk uit naar 4 april (Vught) en 28 april (Mechelen), naar de studiedag en boeklancering De Corporate Activist, georganiseerd door HRDAcademy. We gaan dialoog voeren met een aantal van hen en jullie onze ervaringen vertellen. We inspireren je graag op een andere manier aan change te doen. De methodiek is beschikbaar en het boek komt er aan. Change de change. Dat gaan we doen !
Voor 2023 wens ik je toe: zoek je sparringpartner waar je mee samen een wederzijds diepe existentiële zielstocht vormgeeft.
En voor de mannen: het helpt als je eerst je schoenen uitdoet.
Rudy Vandamme, Ph.D.
vandammerudy@telenet.be